Marka Kullanımına İzin, İznin Geri Alınması, Haksız Rekabet; Kural olarak bir hak devredilmediyse hak sahibinin bu izni geri almak yetkisi vardır.

T.C. YARGITAY ONBİRİNCİ HUKUK DAİRESİ 2001/752 ESAS, 2001/3930 KARAR

# HAKSIZ REKABET # İZNİN GERİ ALINMASI # MARKA KULLANIMINA İZİN #

“ÖZET” DAVACI ŞİRKET, NOTERLİKÇE DÜZENLENEN MUVAFAKATNAMEYLE TEK TARAFLI OLARAK TESCİLLİ MARKASININ, DAVALI ŞİRKETÇE KULLANILMASINA RIZA GÖSTERMİŞ, BİR SÜRE SONRA D:I İHTARNAME İLE VERDİĞİ BU İZİNDEN FERAGAT EDİP İZNİ GERİ ALDIĞINI BİLDİRMİŞTİR. KURAL OLARAK BİR HAK DEVREDİLMEYİP, YALNIZCA KULLANIMI İÇİN BAŞKASINA KOŞULLU VEYA KOŞULSUZ İZİN VERİLMİŞSE, ŞARTLAN OLUŞTUĞUNDA, ASIL HAK SAHİBİNİN BU İZNİ GERİ ALMAK HAK VE YETKİSİ VARDIR. ÇÜNKÜ HAKKIN ÖZÜ KENDİSİNE AİTTİR.

“İçtihat Metni” Taraflar arasında görülen davada (Ankara Asliye Altıncı Ticaret Mahkemesince verilen 8.11.2000 tarih ve 2000/225-557 sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi duruşmalı olarak davacı vekili tarafından istenmiş olmakla temyiz dilekçesinin de süresinde verildiği anlaşıldıktan sonra dava dosyası için tetkik hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlenildikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:

Davacı vekili, müvekkil adına tescilli “UZUNGİL” markasının davalı şirket tarafından kullanılmasına 18.2.1999 tarihinde izin verildiğini, ancak bu iznin 18.1.2000 tarihinde geri alınmasına rağmen, davalıların söz konusu markayı kullanmaya devam ettiklerini ileri sürerek, davalıların markaya tecavüz ve haksız rekabetinin menini, davalı unvanından “Uzungil” ibaresinin çıkarılmasını ve fazlaya ilişkin hak saklı kalmak üzere şimdilik 1.000.000.000 lira maddi ve 3.000.000.000 lira manevi tazminatın faiziyle birlikte davalılardan tahsilini talep ve dava etmiştir.

Davalılar vekili, muvafakatnamenin şartsız ve süresiz olduğunu, müvekkili şirket ortağı İsmailin daha öncesinden de marka üzerinde hak sahibi bulunduğunu, davacı şirket yetkilisinin kardeşi olan bu ortağın şirketteki hisselerini devretmesinin muvafakatin geri alınmasına neden olamayacağını, davalı U… Ltd. Şirketinin davacıdan daha önce tescil edildiğini ve diğer davalı şirketin ise davayla bir ilgisinin bulunmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir. Mahkemece, toplanan delillere göre, davalı şirkete verilen muvafakatnamenin süresiz ve koşulsuz olduğu, davalı Ş… Ltd. Şirketinin ise üretici değil, satıcı olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir. Dava, TT.Kanunu ve 556 sayılı markaların Korunması Hakkında Kanun Hükmündeki Kararnameye istinaden açılmış, marka hakkına tecavüz ve haksız rekabetin tesbit ve men-i, tazminat ile unvana tecavüz nedeni ile ticaret unvanını değiştirilmesi istemine ilişkindir.

Davacı şirket; tescilli “Uzungil + şekil”den ibaret hizmet ve “Şekerci Uzungil + Şekil” den oluşan ticaret markalarına, davalı şirkete bu markaları kullanmak üzere verdiği izinden feragatına, davalının bu unvan altında kötü imalat yapmasına ve unvanın kullanılmasındaki hak ve önceliğe dayanmakta, davalı ise davacının verdiği kullanma iznine, şirketlerinin bu unvanla kuruluşunda ki önceliğe ve keza unvandaki eskiye dayalı hak ve kullanıma istinat etmektedir. Her iki şirketinde ticaret sicilleri getirtilmemiş, bu sebeple kuruluş tarihleri, ortakları, uzun ailesi ile irtibatları ve ihtarnamede ismi geçen İsmailin davalı şirkete giriş ve ayrılış tarihi açıkça belirlenmemiş olmakla beraber, dosyada mevcut diğer bilgi ve belgelerden Uzun ailesine ait U… Ticaret ve Sanayii Kollektif şirketinin 30.6.1989 tarihinde feshedilip “Uzungil” unvanını M. Ali, Nebi ve İsmail tarafından kullanılabileceğinin kararlaştırıldığı, bundan sonra önce İsmailin ortağı olduğu davalı şirketin, müteakiben de Nebinin paydaşı bulunduğu davacı şirketin Uzungil unvanı ile kurulduğu, davacı şirketin 30.3.1998 tarihinde anılan marka tescillerini yaptırdığı, marka tescili için daha evvel müracaatta bulunan davalı şirketin tescili sağlayamadığı, ortaklarından İsmail ve Fahrinin 21.8.1997 tarihinde paylarını devrederek davalı şirketten ayrıldıkları, bu suretle davalı şirkette “Uzun” ailesinden kimsenin kalmadığı anlaşılmıştır.

Davacı şirket, 18.2.1999 tarihinde noterlikçe düzenlenen muvafakatname ile tek taraflı olarak tescilli “Uzungil” markasının, davalı şirketçe kullanılmasına rıza göstermiş, 18.1.2000 tarihli ihtarname ile ise, verdiği bu izinden feragat edip izni geri aldığını bildirmiştir. İhtarnamede feragat sebebi olarak İsmailin davalı şirketten ayrılması gösterilmiştir. Davacı şirket dava dilekçesinde, davalı şirketin kötü imalatla Uzungil markasına zarar verdiği hususunu da iddiasına gerekçe yapmıştır.

Mahkemece, davacı şirketin marka kullanımı için verdiği muvafakatin süresiz ve koşulsuz olduğundan davalının markaya tecavüz ve haksız rekabetinin olmadığı, davalı şirketin “Uzungil” unvanı ile davacı şirketten daha önce kurulup unvanda öncelik hakkı kazandığı gerekçeleri ile davanın reddine karar verilmiştir.

556 sayılı Kararnamede, markanın veya kullanım hakkının ne şekilde devredileceği düzenlenmiş olup, tek taraflı bir muvafakat ile marka kullanımına müsaade edilip, edilemeyeceği hususundan bahsedilmemiştir. Anılan Kararnamenin 16. maddesinde marka korumasının tescil yolu ile elde edileceği, 16. maddesinde tescilli bir markanın başkasına yazılı bir devir sözleşmesi ile devir edilebileceği ve bunun koşulları, 20. maddesinde ise, marka kullanım hakkının lisans sözleşmesi konusu yapılabileceği ve bu sözleşmenin asli ve şekli şartları belirtilmiştir. Somut olayda, anılan KHK. nin 16. maddesine uygun biçimde karşılıklı olarak yazılıp, imzalanmış bir sözleşmeye dayalı marka devri bahis konusu değildir. Keza taraflar arasında KHK. nin 20. ve müteakip maddelerde yazılı şekilde marka kullanım hakkının devrini içeren bir lisans sözleşmesi de yapılmamıştır. Bu bakımdan ihtilafın aynı zamanda genel hükümler çerçevesinde değerlendirilip, çözülmesi gereklidir.

Kural olarak, bir hak devredilmeyip, yalnızca kullanımı için başkasına koşullu veya koşulsuz izin verilmişse şartları oluştuğunda asıl hak sahibinin bu müsadeyi geri almak hak ve yetkisi de vardır. Zira, hakkın özü kendisine aittir. Nitekim, 556 sayılı KHK. nin konuya en yakın düzenlemesi olan lisans sözleşmesi de, her sözleşme gibi feshedilebilir. Ancak, fesih için haklı nedenlerin, verilecek uygun mehillerin ve gerektiğinde karşılanması icap eden zararların nazara alınacağı tabiidir. Bu bakımdan mahkemece gerekli araştırma ve uygun değerlendirme yapılmadan, sırf marka kullanma hakkının süresiz ve koşulsuz devredildiği, davalı şirketin önce kurulup unvanı kullandığı gerekçesi ile davanın reddine karar verilmesi doğru bulunmamıştır.

Mahkemece yapılacak iş; davacı ve davalı şirket sicillerini getirtmek, bunların kuruluş tarihlerini, ortakların ve paydaşların şirkete giriş ve çıkış tarihlerini belirlemek, marka kullanım hakkı ile ilgili muvafakati ve bunun geri alınmasının mahiyet, koşul ve nedenlerini tesbit etmek, kötü imalat iddiasını da araştırıp değerlendirmek, keza unvana tecavüz konusunda da TTK. 54 ve müteakip maddeleri ve önceki eylemli kullanım hakkı gözönünde bulundurularak, aileye ait feshedilen kollektif ortaklığın unvan kullanımı ve bunun intikali de nazara alınarak, hasıl olacak sonuca göre bir karar verilmekten ibarettir. Bu sebeplerle eksik inceleme ve yanlış değerlendirme sonucu verilen kararın davacı yararına bozulması gerekmiştir.

Sonuç: Yukarıda açıklanan nedenlerle, davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün davacı yararına (BOZULMASINA), 100.000.000 lira duruşma vekillik ücretinin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine, ödediği temyiz peşin harcın isteği halinde temyiz edene iadesine, 3.4.2001 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.