Marka Ayırt Ediciliğin Tespitinde Esas Alınacak Başlıca Kriterler, Tescilin etkili olacağı coğrafi alan, Markanın kullanılacağı mal ve hizmetler, İlgili kamu algısı, Markanın bireyselliği – somut koşulları olarak sıralanabilir.
Tescilin etkili olacağı coğrafi alan: Tescilin etkili olacağı coğrafi alan ilgili işaretin marka olarak kullanılacağı ve hitap edeceği toplum kesiminin tespiti için önem arz etmektedir. Türk Patent ve Marka Kurumu (Eski ismi Türk Patent Enstitüsü TPE) TPMK tarafından yapılacak değerlendirmede tescilin etkili olacağı coğrafi alan Türkiye’nin coğrafi sınırlarıdır. İşaretin ayırt edicilik niteliği açısından yapılan incelemede ülkenin geneline hakim olan dil, eğitim, kültür ve sosyo-ekonomik durum dikkate alınır.
Markanın kullanılacağı mal ve hizmetler: İşaretin ayırt edicilik niteliği tescili talep edilen mal ve hizmetler açısından değerlendirilir. Bazı mal ya da hizmetler için ayırt edici nitelikte olan bir işaret başka mal ya da hizmetler için bu niteliği haiz bulunmayabilir. Markanın ayırt ediciliği talep edilen mal ve hizmetlerden bağımsız ve soyut olarak değerlendirilmez. Bazı işaretler ise hiçbir mal ya da hizmet için ayırt edici nitelikte olmayabilir.
İşaretin ayırt edicilik niteliği tescili talep edilen mal ve hizmetlerin tamamı için ayrı ayrı değerlendirilir. İlgili kamu algısı: İşaretin ayırt edicilik niteliği tescili talep edilen mal ve hizmetlerin ilgili olduğu toplum kesimi dikkate alınarak değerlendirilir. İlgili toplum kesimi mal ve hizmetin niteliğine bağlı olarak değişiklik gösterebilir. İşaretin hitap ettiği ilgili toplum kesiminin ortalama tüketiciden oluştuğu ve bu grubun da makul derecede bilgili, makul ölçüde gözlemci ve dikkatli olduğu kabul edilir.
Aynı zamanda ortalama tüketicinin dikkatinin mal ve hizmetin türüne göre farklılaşacağı kabul edilir. Örneğin, ortalama üketicinin daha ucuz ve risk faktörü daha düşük ürünlerin alımında gösterdiği dikkat ve özen ile daha pahalı ve risk faktörü yüksek ürünlerin alımında gösterdiği dikkat ve özenin farklı olduğu,ikinci grup ürünlerde daha dikkatli davranacağı kabul edilir. Tescili talep edilen mal ya da hizmetler itibariyle uzman bir tüketici grubuna hitap eden markalarda ortalama tüketicinin daha bilgili ve dikkatli olduğu kabul edilir. Ayırt edici nitelikteki bir işaret, ilgili toplum kesiminin zihninde, malların ticari kökenine dair bir algı oluşturmalıdır.İlgili kesim işareti hemen ve kesin olarak algılamalı, yani işaret tüketici gözünde marka algısı uyandıracak nitelikte olmalıdır.
Marka olarak tescili talep edilen her işaretin türüne bakılmasızın ayırt edicilik niteliğine sahip olması gerekir. Ürün veya ambalajının şeklinden oluşan işaretler, renkler ve sloganlar gibi bazı işaretlerin ayırt edicilik nitelikleri görece zayıftır ve ortalama tüketici kesimi tarafından marka olarak algılanması daha zordur. Bununla birlikte bu tür işaretler yeteri derecede özgün nitelikleri haiz bulunmaları halinde ayırt edici niteliğe sahip olabilirler. İşaret ortalama tüketici kesimi tarafından sadece tanımlayıcı nitelikte, teknik, dekoratif ya da promosyon amaçlı bir işaret olarak algılanırsa, ayırt edicilik niteliğine sahip olmadığı kabul edilir.
Ayırt edicilik niteliğinin değerlendirilmesinde tescili talep edilen işaretin ihtiva ettiği unsurların tamamı ile birlikte ve bir bütün olarak bıraktığı genel intiba dikkate alınır. Ortalama tüketici markayı bir bütün olarak algılar ve markanın detaylarını analize yönelmez. Birden çok unsurdan oluşan bir markanın her bir unsuru tek başına ayırt edici olmasa dahi işaretin bir bütün olarak verdiği algı ayırt edici bulunabilir. Markanın bireyselliği – somut koşulları:
Bir işaretin ayırt ediciliğinin değerlendirilmesinde mevcut her türlü veri çerçevesinde başvurunun tüm somut koşulları dikkate alınır. Bir marka tescil başvurusu, daha önceden aynı ya da benzer bir işaretten oluşan diğer bir markanın aynı ya da benzer mal ve hizmetler için tescil edildiği gerekçesiyle kendiliğinden kabul edilemez. Önceki bir tescil yeni başvurunun ret gerekçelerini ortadan kaldıramaz.
