Fotoğraf Hakkı İfade fotoğraf diyor olsa bile, kanunun özüne bağlı olarak, herhangi kişisel bir portre yeterli görülür. Bu portre, karikatürleri veya resmedilen kişiyi görsel olarak tanımlamayı mümkün kılan herhangi bir detaylı tasarımı içerebilir. Bu nedenle Madde 8/5 kapsamında fotoğrafın yerine geçebilen portrelerin de göz önünde bulundurulması gerekmektedir.
Telif Hakkı Telif hakkı veya onun ürünleri tarafından korunan bir işareti ihtiva eden marka başvuruları itiraz üzerine reddedilir. Eserlerdeki Tiplemeler ve Karakter İsimleri Sinema Filmi, Dizi Film ve Sahne Oyunlarındaki Tiplemeler Bir eserde yer alan tiplemelerin değerlendirilmesinde ilgili ibarenin özgünlüğü ile markayla eser arasında ilişki kurulma ihtimaline bakılır. İtirazın değerlendirildiği tarih itibariyle toplumun büyük kesiminde ilişki kurulma ihtimali mevcut ise başvuru reddedilir. Örneğin “İnek Şaban” ve “Güdük Necmi” tiplemeleri “Hababam Sınıfı” filmi ve sırasıyla “Kemal Sunal” ve “Halit Akçatepe” ile özdeşleşmiş tiplemelerdir. “Geniş Aile” dizi filminde yer alan “Cevahir Kirişçi” tiplemesi Ufuk Özkan ile özdeşleşmiştir.
Her iki örnek için, toplumun büyük kesimi söz konusu tiplemeler ile hem eser hem de tiplemeleri canlandıran kişilerle ilişki kuracağından bu gibi durumlarda itiraz kabul edilir. Ancak orijinal niteliği olmayan, birçok eserde yer alan ve toplumda yaygın kullanıma sahip isimlerin verildiği tiplemeler için itiraz reddedilir.
“Geniş Aile” dizi filmindeki “Bilal”, “Mürsel”, “Zekai” tiplemeleri gerekçe gösterilerek yapılan itirazlar söz konusu isimlerin toplumda yaygın olarak kullanılan isimler olduğu dikkate alınarak bu tiplemeleri canlandıranlar ve eser ile doğrudan ilişki kurulmayacağından reddedilir. İtiraz değerlendirilirken söz konusu tiplemenin toplumun büyük kesimindeki algısı dikkate alınmalıdır. Ancak toplumun küçük bir kesiminde bilindiği tespit edilen veya düşünülen bir tipleme için iki durum dikkate alınmalıdır:
• Birincisi, söz konusu tipleme itirazın incelendiği tarihten daha önce meydana getirilmiş ve halihazırda herhangi bir şekilde yayımda değil ise itiraz reddedilebilir.
• İlgili tipleme yeni meydana getirilmiş ve özellikle görsel medya aracılığı ile kamuya sunulmuş olmakla birlikte itirazın incelendiği tarih itibariyle henüz toplumun büyük çoğunluğunca bilinmese de yakın gelecekte toplumun büyük kesimince bilineceği yönünde bir kanaat oluşması halinde itiraz kabul edilebilir. Yabancı Filmlerde Yer Alan Tiplemeler Söz konusu tiplemenin isminin veya lakabının uluslararası düzeyde bilinirliğinin yanında ulusal düzeyde bilinirliğinin de olması gerekir.
Örneğin “Bill Cosby” ve “Clark Kent” tiplemeleri ülkemiz de dahil olmak üzere birçok ülkede televizyon kanallarında gösterime girmiş “The Cosby Show” dizi filmi ve “Superman” sinema ve çizgi filmlerinde yer alan tiplemelerdir. Yurtdışında meydana getirilen bir eserde yer alan bir tiplemenin ismi veya lakabı özgün olsa da Türkiye’de toplumun büyük kesiminde bilinirliği bulunmuyorsa telif hakkı gerekçe gösterilerek yapılan itiraz reddedilir. Edebi bir eserden esinlenerek meydana getirilmiş sinema filmi, dizi film veya tiyatro eserlerindeki tiplemeler için itiraz edebi eserin sahibi tarafından yapılabilir.
Örneğin “Da Vinci Şifresi” isimli roman Dan Brown tarafından yazılmış ve sinemaya uyarlanmıştır. Bu eserdeki başkahraman olarak bilinen “Robert Langdon” tiplemesi için söz konusu romanı sinemaya uyarlayan kişilerin telif hakkını gerekçe göstererek yapacakları itiraz eser sahibi olmadıklarından reddedilir. Sinema filmi, dizi film ve sahne oyunlarındaki tiplemeler gerekçe gösterilerek yapılacak itirazlar için itiraz sahipleri, 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununda düzenlenen eser sahipleri, tiplemeyi canlandıran kişiler ile bunların tespit ettiği kişiler veya maddi hakları devralan kişilerdir.
Eser sahibi 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’na göre 14 ve 15 inci maddelerin birinci fıkralarıyla kendisine tanınan salahiyetlerin kullanılış tarzlarını tespit etmemişse yahut bu hususu her hangi bir kimseye bırakmamışsa bu salahiyetlerin ölümünden sonra kullanılması, vasiyeti tenfiz memuruna; bu tayin edilmemişse sırasıyla sağ kalan eşi ile çocuklarına ve mansup mirasçılarına, ana – babasına, kardeşlerine aittir. Kitap, Karikatür, Çizgi Film Tiplemeleri Türkiye’de meydana getirilmiş eserlerde yer alan tiplemeleri içeren marka başvurularına yapılan itirazlar için, toplumun büyük kesiminde ibare ile eser arasında ilişki kurulup kurulmadığına bakılır.
Örneğin “Avanak Avni” tiplemesi karikatürist Oğuz Aral’ın Gırgır sayfalarında çizdiği ünlü bir çizgi-kahramandır. Yurtdışındaki bir eserde yer alan bir tiplemenin ismi veya lakabı özgün ve yurtdışında bilinirlik seviyesi yüksek olsa da Türkiye’de bilinirliği bulunmuyorsa telif hakkı gerekçe gösterilerek yapılan itiraz reddedilir. Bazı durumlarda aynı eserde yer alan tiplemeler tek başlarına itirazın kabulünü sağlayamasalar da birlikte kullanıldıklarında itirazın kabulü gerekebilir. Örneğin “Tom” ve “Jerry” ayrı ayrı yurtdışında sıkça rastlanan isimlerdir.
Ancak “Tom ve Jerry” dünya çapında tanınmış bir çizgi filmdir. Sadece kelime unsuru “Tom” veya “Jerry” olarak yapılan bir marka başvurusu için söz konusu çizgi film ile ilişki kurulmayacaktır. Ancak “Tom ve Jerry” ibaresi için yapılan bir marka başvurusu toplumun büyük kesiminde söz konusu çizgi film ile ilişki kurulmasına neden olacaktır. Hem eser adı hem de tiplemenin orijinal niteliğinin düşük olmasına rağmen beraber kullanıldıklarında söz konusu eser ile ilişki kurulabilir.
Örneğin “Çalıkuşu” ve “Feride” ibareleri ayrı ayrı tescil edilebilir nitelikte olmakla beraber, “Çalıkuşu Feride” gibi bir marka başvurusu bütün olarak ünlü “Çalıkuşu” eserine doğrudan atıfta bulunduğundan, başvuru itiraz üzerine reddedilebilir. Bunun yanında, özellikle bazı çizgi film karakterleri ülkemizde orijinal ismi ile bilinmemektedir. Örneğin Belçikalı karikatürist Maurice De Bevere tarafından çizilen çizgi roman “Luck”
