Bakırköy 2. FSHM 2021/110 E. Faydalı Model Hükümsüzlüğü Kararı

ESAS NO : 2021/110 Esas
KARAR NO : 2021/109

DAVA : Faydalı Model Hükümsüzlüğü ile Patent Tecavüzü ve Haksız Rekabet
DAVA TARİHİ : 02/10/2018
KARAR TARİHİ : 16/06/2021
K.YAZILDIĞI TARİH : 20/06/2021

Mahkememizde görülmekte bulunan Faydalı Model Hükümsüzlüğü ve Patent Tecavüzü ve Haksız Rekabet davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,

GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:

DAVA :

Davacı vekili dava dilekçesi ile, ilk üretimine 1959 yılında …. tarafından başlayan şemsiye üretiminin daha sonraları işin büyütülmesi suretiyle modern teknoloji ile üretim yapan bir firma konumuna gelerek önceleri şahıs firmasıyken 1977 yılında şirketleşen müvekkilinin ürünlerine ……. markasını kullanmakta olduğunu, 1987 yılından beri ……. markasının tescilli olduğunu, müvekkili firmanın promosyon güneş şemsiyesi konusunda ülkemizin en çok tanınan firmalardan biri olduğunu, yurtdışına ihracat yapmakta olduğunu, müvekkili firmanın arge çalışmaları neticesinde geliştirmiş olduğu “….. ” isimli buluşunu korumak için patent başvurusunda bulunduğunu, benzer patent bulunmadığı için inceleme talebinde bulunulduğu ve inceleme aşamasının devam ettiğini, müvekkilinin buluşunda şemsiyelerin su dolu bidonlar ile sabitlenmesi ortadan kaldırılarak bidonların dezavantajının yok edildiğini, bu dezavantajın da patent tarifnamesinde yer aldığını, müvekkilinin bu buluşunun tüm bu dezavantajları ortadan kaldıran bir buluş olduğunu, davalı firmanın müvekkilinin patent başvurusuna konu olan başvurusunun neredeyse aynısını faydalı model olarak başvurduğunu, müvekkilinin patent başvuru istemlerinde kullanılan özelliklerin tamamına yakının davalının faydalı model başvurusunun istemlerinde aynen yer aldığını, aradaki tek farkın müvekkilinin patent başvurusundaki basma kolunun davalının faydalı modelinde yer almaması olduğunu, davalının faydalı modelinin şekil olarak da müvekkilinin patent başvurusunun aynısı olduğunu, davalının faydalı modeline konu ürünü üretip satışlara başladığını, davalının bu fiillerinin müvekkilinin patent haklarına tecavüz etmekte ve aynı zamanda haksız rekabet fiilleri arasında yer aldığını, müvekkilinin patent başvurusunun davalının faydalı model başvurusundan önce olmasından dolayı davalının SMK 155.kmaddesi gereğince faydalı model başvurusu savunma gerekçesi olarak ileri sürülmeyeceğinin dikkate alınması gerektiğini, bu nedenle her türlü maddi ve manevi tazminat talep ve dava hakları saklı kalmak kaydıyla davalı adına tescil işlemleri devam eden … başvuru nolu faydalı modelin hükümsüzlüğüne, müvekkili adına …. başvuru nolu tescil işlemleri devam etmekte olan patentin davalı tarafından müvekkilinden izin almaksızın kullanılması nedeniyle davalının haksız fiillerinin SMK 149.maddesi gereğince fiilin tecavüzü oluşturan fiillerin önlenmesine, haksız rekabetin tespitine ve önlenmesine, yargılama giderleri ile avukatlık ücretinin davalıya yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

CEVAP :

Davalı vekili cevap dilekçesi ile, müvekkilinin uzun yıllardır plastik sektöründe faaliyet gösterdiğini, başlangıçta güneş şemsiyeleri için plastik alt bidonlar üreten müvekkili şirketin plastik sektöründe bir çok dalda üretim yaparak ihtiyaçlara cevap verdiğini ve alanında tanınmış bir şirket olmayı başardığını, dava dilekçesinde hiçbir gerekçe ve inceleme bulunmadığını, ürünler arasında üretim çalışma prensipleri ve teknik farklılıkların bulunduğunu, davacının ….. nolu patent dosyasında buluşuna ait başvuruda beyan etmiş olduğu tarifname ve çizimlerdeki özelliklere sahip buluşa sadık kalmak suretiyle üretmesi gerekirken şuanda piyasaya sunmuş olduğu ürünlerin patent dosyasında beyan edilen üründen farklı olduğunun açıkça görüldüğünü, haksız davanın reddini ve yargılama giderleri ile vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.

DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE;

Türk Patent ve Marka Kurumu’ndan davacıya ait patent başvuru dosyası ve davalıya ait faydalı model başvuru dosyası celp olunmuş, dosya davalı tarafın davacı taraf adına olan ….. tescil nolu patent haklarına tecavüzü veya haksız rekabeti olup olmadığı, ayrıca davalı adına olan …… tescil nolu faydalı modelin davacı patentin karşısında yeni ve ayırt edici özelliğinin olup olmadığı ve hükümsüzlük koşullarının oluşup oluşmadığı hususlarında rapor tanzim etmek üzere bilirkişilere tevdi edilmiştir.

Bilirkişiler 15/10/2019 tarihli ayrıntılı ve gerekçeli raporlarında; “hükümsüzlüğe dayanak olarak sunulan …… nolu patent başvurusunun hükümsüzlüğü istenen ….. nolu faydalı model belgesinin başvuru tarihinde henüz gizli ve yayımlanmamış olduğu, hükümsüzlüğü istenen …… nolu belgenin ana istemindeki 3 farklı unsuru içermediği, bu doğrultuda “yenilik” kriterini sağladığı ve 551 nolu KHK’nın 156.maddesine uygunluk göstererek hükümsüzlük koşullarının oluşmadığı” hususlarını tespit ve rapor ettikleri görülmüştür.

Dosya davacı vekilinin itirazlarında özellikle “şemsiye sabitleme vida yuvası” ve “hareketli üst kapağı sabitleme kanalının” davacı patentinde de bulunduğu iddiaları yönünde değerlendirme yapmak üzere ek rapor tanzimi için bilirkişiye tevdi edilmiş, bilirkişiler 11/02/2020 tarihli raporlarında; “hükümsüzlük talebi yönünden kök rapordaki tespit ve görüşleri yineleyerek patent hakkına tecavüz incelemesi mevcut bir ürün üzerinden yapılması gerektiği ve dava dosyasına sunulan herhangi bir ürün numunesi ve görseli bulunmadığından bahisle tecavüz incelemesinin yapılamadığı” hususlarını beyan etmişler, bilirkişilere yerinde inceleme yetkisi verilerek davalı firmanın ürettiği ürünlerin davacı patent haklarına tecavüz oluşturup oluşturmadığı hususunun tespiti ve davacı tarafın sair itirazlarının değerlendirilmesi suretiyle ek rapor tanzim için dosya yeniden bilirkişilere tevdi edilmiş, bilirkişiler 09/04/2021 tarihli ek raporlarında; “hükümsüzlüğe dayanak olarak sunulan …… nolu patent başvurusunun hükümsüzlüğü istenen ….. nolu faydalı model belgesinin başvuru tarihinde henüz gizli ve yayımlanmamış olduğu, hükümsüzlüğü istenen ….. nolu belgenin ana istemindeki 3 farklı unsuru içermediği, bu doğrultuda “yenilik” kriterini sağladığı ve 551 nolu KHK’nın 156.maddesine uygunluk göstererek hükümsüzlük koşullarının oluşmadığı, …. nolu faydalı modelin hükümsüzlüğünde halihazırda davacının fabrikasında üretilen ürünlerin yerinde incelemesinin hükümsüzlük değerlendirmesi açısından da tecavüz değerlendirmesi açısından da bir fark yaratmayacağı; bir tecavüz iddiasında davalının SMK 141.madde kapsamında ürettiği, sattığı ürünlere göre değerlendirme yapılabileceği, davacıya ait …… nolu patentin tescil ile sonuçlandığı, ……. nolu faydalı model belgesinin de söz konusu patent belgesine kıyasla farklı teknik geliştirmelere sahip unsurlar içerdiği ve bu doğrultuda patent hakkına gaspın oluşmadığı” hususlarını rapor etmişlerdir.

Davacı vekili 25/04/2021 tarihli dilekçesi ile, bilirkişi heyeti mahkemenin verdiği görevi yerine getirmediğini, görevini ihmal ettiğini, bilirkişilerin tecavüz iddiasının değerlendirilmesi için ortada bir ürün olması gerektiğini yazdığını ancak ürünlerin karşılaştırılmasıyla ilgili mahkeme kararını yerine getirmediğini, tarafların ürünlerinin incelenmesini talep ettiklerini, davacı ve davalı fabrikalarında keşif yapılarak mümkün olmazsa bitmiş ürünlerin mahkeme kaleminde incelenmek suretiyle ürünlerin üretim/montaj aşamasının ve bitmiş ürünlerin de incelenerek yeni bir heyetten yeni bir rapor alınmasını talep etmiştir.

Dava; davalının faydalı model belgesinin hükümsüzlüğü ile davalıya ait ürünlerinir davacıya ait patent başvurusundan kaynaklanan haklarına tecavüz ve haksız rekabetinin tespiti talebine yöneliktir.

Mahkememizce tarafların sunduğu deliller ışığında alınan raporlar karşısında davalıya ait faydalı modelin davacıya ait ….. tescil numaralı patentin istemlerinden “üst kapak sabitleme tırnağı”(43) “hareketli üst kapağı sabitleme kanalı”(44) ve “şemsiye direği sabitleme vidası yuvası” (47) unsurlarını içermediği, bu hali ile hükümsüzlük ve tecavüz koşulları oluşmadığı anlaşılmıştır. Her ne kadar ürün örnekleri üzerinde inceleme yapılamamış ise de; davacının hükümsüzlüğe ve tecavüze kendi patent belgesini sunması karşısında incelemenin tarafların tescil belgelerindeki istemler üzerinden yapılması gerektiği, davacının sunduğu ürünün incelenmesinin bu kapsamda dosyaya katkı sağlamayacağı, davalının da ürün örneğini sunmaya zorlanamayacağı, kaldı ki, davacı iddiasının, davalının faydalı modelinin, davacı patentine benzerliği dolayısıyla hükümsüzlük ve tecavüz olduğu, kullanım yolu ile tecavüz iddiasının bulunmadığı, tescil belgeleri üzerinden yapılan değerlendirmede ise hükümsüzlük ve tecavüz koşullarının oluşmadığı anlaşıldığından davacının davasının reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.

H Ü K Ü M :

Yukarıda açıklanan gerekçelerle;

1-Davacının davasının REDDİNE,

2-Alınması gereken 59,30 TL harçtan peşin alınan 35,90 TL harcın mahsubu ile bakiye 23,40 TL harcın davacıdan alınarak hazineye irad kaydına,

3-Davalı kendisini vekille temsil ettirmekle Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre reddedilen hükümsüzlük talebi yönünden 5.900,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,

4-Davalı kendisini vekille temsil ettirmekle Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre reddedilen tecavüz ve haksız rekabet talebi yönünden 5.900,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,

5-Davacı tarafından yapılan yargılama giderinin üzerinde bırakılmasına,

6-Kalan gider avansının karar kesinleştiğinde yatıran tarafa iadesine,
Kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içinde mahkememize verilecek dilekçe ile İstanbul Bölge Adliyesi nezdinde istinaf yolu açık olmak üzere taraf vekillerinin yüzlerine karşı verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 16/06/2021

Kaynak: Yargıtay