Marka İşlemleri
Patent İşlemleri
Tasarım İşlemleri
Kalite İşlemleri
Satılık Markalar
Kampanyalar
YARGITAY 11. Hukuk Dairesi 2005/8094 E. , 2006/11480 K.
Taraflar arasında görülen davada İstanbul Asliye 10.Ticaret Mahkemesince verilen 07.10.2004 tarih ve 2001/956-2004/1119 sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi duruşmalı olarak davalılar vekilleri tarafından ayrı ayrı istenmiş olmakla, duruşma için belirlenen 07.11.2006 gününde davalı vekili Avukat T.D. ile davalılardan D….. Kolonya San.İth.İhr. ve Tic.Ltd.Şti. vekili N.A. gelip, diğer davalı vekili tebligata rağmen gelmediğinden, temyiz dilekçesinin de süresinde verildiği anlaşıldıktan ve duruşmada hazır bulunan taraf vekilleri dinlenildikten sonra, duruşmalı işlerin yoğunluğu ve süre darlığından ötürü işin incelenerek karara bağlanması ileriye bırakılmıştı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi Y.A. tarafından düzenlenen rapor dinlenildikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacı vekili, davalılarca üretilerek pazarlanan Senatör markalı traş kolonyasının müvekkilinin tanınmış A… markalı ürününün ambalaj özellikleriyle iltibas oluşturduğunu ileri sürerek, haksız rekabet ve marka hakkına tecavüzün tespitini, önlenmesini ve sonuçlarının ortadan kaldırılmasını ve (10) milyar TL manevi tazminatın tahsilini talep ve dava etmiştir.
Davalılar vekillerince davanın reddi savunulmuştur.
Mahkemece, delil tespit dosyasına, mübrez belgelere ve bilirkişi raporuna dayanılarak, davalı D… Ltd.Şti.’ne üretilip diğer davalının pazarladığı Senatör markalı traş kolonyalarının şişe ve ambalajlarının zorunluluk bulunmadığı halde davacının haklı bir şöhrete sahip olan ürününe ait şişe ve ambalajla iltibas oluşturarak tüketiciyi yanıltacak biçimde pazarlandığı, eylemin TTK.’nun 56. ve 57.maddeleri anlamında haksız rekabet oluşturduğu gerekçesiyle haksız rekabetin tespiti ve önlenmesine, taklit ürün ve üretimde kullanılan her türlü araca el konularak imhasına ve (5.000.000.000)TL manevi tazminatın davalıdan tahsiline karar verilmiştir.
Karar, davalılar vekillerince ayrı ayrı temyiz edilmiştir. 1- Dava, davalılarca üretilerek pazarlanan “S…” markalı traş kolonyasının davacının “A…” markası ile piyasaya sunulan ürünün ambalajı ile iltibas oluşturduğu iddiasına dayalı haksız tespiti, önlenmesi ve sonuçlarının ortadan kaldırılması ve manevi tazminatın tahsili istemine ilişkindir.
Davadan önce yaptırılan delil tespit işlemi ile alınan bilirkişiler kurul raporunda şişelerin markaları üst kapak renklere, kalıpları ve arka kısımlardaki açıklayıcı bilgilerin mizanpajları farklı olsa da, plastik şişelerin koyu mavi (lacivert) renkleri, üzerlerindeki beyaz yazılar ve önyüzdeki “traş” sözcüğünün her iki yanında bulunan işaretlerin benzer olduğu, bu benzerliklerin TTK.’nun 57/5.maddesi anlamında ortalama bir tüketicinin ürünleri karıştırma olasılığına meydan verdiği belirtilmiştir.
Yargılama sırasında görüşüne başvurulan üç kişilik bilirkişi kurulu çoğunluğunca, davalı D…. Ltd.Şti.’nce ürüne ait ambalaj şişesini delil tespitinden sonra endüstriyel tasarım belgesine kavuşturmuş olmasının yasal koruma kazandırmayacağı, davacı ürününün ambalaj şişesi biçimce özgünlük taşımasa da özgün renk kullanıldığı, davalı ürün ambalajının zorunluluk bulunmadığı halde aynı renkte olması, ön yüzdeki sunum biçimi ve “traş” sözcüğünün iki ok arasına alınmasının iltibas yaratıcı benzerlik oluşturduğu sonucuna varılmıştır.
İtiraz üzerine alınan ikinci bilirkişiler kurulu raporunda, taraflara ait kişilerin tasarımı, isim, kapak, çizgi ve çerçeve biçimi ile markalar bakımından benzerlik bulunmadığı, aynı renk ambalaj şilelerindeki “Traş” sözcüğünün iki yanında yer alan yatay üçgen (ok) biçimlerin alıcılar üzerinde yanıltıcı etki yaratarak iltibas uyandırabileceği, davalının sonradan piyasaya sunduğu ürününe ait ambalajı bu amaca yönelik olarak tasarladığı kanısı açıklanmıştır. TTK.’nun 56.maddesi hükmünce, aldatıcı hareket ve iyi niyet kurallarına aykırı diğer eylemlerle iktisadi rekabetin her türlü kötüye kullanılması haksız rekabet oluşturur. 57/5.maddesinde ise, haksız rekabetin özel bir türü olarak, başkasının emtiası vs. ile iltibas oluşturucu ticari faaliyetler veya bu faaliyet sonucu ortaya çıkan malları bilerek veya bilmeyerek satışa sunmak veya ihtiyaç dışında nedenlerle elinde bulundurmak eylemleri düzenlenmiştir.
Somut uyuşmazlık değerlendirildiğinde, davalılarca üretilerek pazarlanan traş kolonyası emtiasının ambalajının (plastik şişenin) ana karakteristiği bakımından davacının çok daha önceden piyasaya sunduğu ürün ambalajı ile karıştırılma (iltibas) olasılığının bulunup bulunmadığının belirlenmesi gerekmektedir. Taraflara ait emtia çeşidi aynıdır. Ambalaj şişelerinin aynı renk olduğu, emtia cinsi olan traş kolonyasının “traş” sözcüğünün iki yanında yer alan üçgen veya kısa ok biçimindeki tasarımın benzer olduğu uyuşmazlık dışıdır. Ancak bu ambalaj şişelerinin boyut, marka ve kapak rengi gibi esaslı unsurlarının da farklı olduğu anlaşılmaktadır. Traş losyonunun yöneldiği erişkin erkek tüketici kitlesi itibariyle mübrez kataloglardan da görüldüğü üzere ambalaj şişelerinin baskın rengi mavi ve değişik tonlarıdır.
Esasen, hükme esas alınan bilirkişi raporları ile davacının özgün ambalaj tasarımının bulunmadığı saptanmıştır. İlgili emtia grubunda koyu mavi rengin yaygın biçimde kullanılması olgusu karşısında, anılan rengin dava tekeline alınması sonucu doğuracak biçimde özgün renk kullanıldığı da kabul edilemez. Zaten, davacının ürün ambalajının ana unsurlarına temel oluşturucu tescilli şekil markası veya tasarım tescili de bulunmamaktadır. Bu durumda, ürünün hitap ettiği alıcı kitlesinden ortalama algı, dikkat ve kavrayıştaki bir kişinin davalının “Senatör” markalı traş losyonunu salt şişe renklerinin özdeş olması ve “traş” sözcüğünün her iki yanındaki şekil benzerliğinde yatan sunum yakınlığına bakarak özgün bir renk ve şekil kompozisyonu içermediği anlaşılan davacının “A…” markalı ürünü ile karıştırma olasılığı, böyle bir alıcının ürün seçiminde markanın mı yoksa ambalaj özelliklerinin bir kısmının mı belirleyici etken olduğu karar yerinde somut ve inandırıcı veri bulgularla ilişkilendirilip tartışılmadan iltibasın varlığının kabulü ile yazılı olduğu gibi karar verilmesi doğru görülmemiştir.
2- Kabul şekline göre de, TTK.’nun 58/c maddesi hükmü doğrultusunda haksız rekabetin sonucu olan maddi durumun ortadan kaldırılması zımnında salt iltibas olasılığı doğurduğu sabit görülen ambalaj unsurlarının ve münhasıran şişenin üretiminde kullanılan araçlara elkonularak imhası veya iltibas doğuran ambalaj şişesinin ilgili yönlerinin izalesi yolunda hüküm kurulmak gerekirken, haksız rekabet iddiasına konu edilmeyen ambalaj içindeki davalı ürününün ve üretiminin de kullanılan her türlü aracın bulundukları her yerde kimin elinde olursa olsun el konularak imhasına karar verilmesi de davanın mahiyeti ve dayandığı maddi olgulara uygun düşmediğinden bu yöne ilişen temyiz itirazları da yerinde bulunmuştur.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, davalılar vekillerinin temyiz itirazlarının kabulü ile kararın davalılar yararına BOZULMASINA, takdir edilen 450.00.-YTL duruşma vekillik ücretinin davacıdan alınarak davalılara verilmesine, ödedikleri temyiz peşin harcın istekleri halinde temyiz edenlere iadesine, 09.11.2006 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.